Obsesyon (Takıntı) Nedir?
Kompulsiyon (Tekrarlayıcı Davranış) Nedir?
Kaçınma Davranışı Nedir?
Takıntı Örnekleri
Obsesif Kompulsif Bozukluk Türleri (OKB Çeşitleri)
Takıntı Hastalığı Neden Olur
Obsesif Kompulsif Bozukluk Nasıl Geçer
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi
Obsesif Kompulsif Nedir sorusunu tanımlarken isminde de belirtildiği gibi 3 kavram üzerinde durulmaktadır. Bunlar; obsesyon (takıntı), kompulsiyon (zorlantı) ve kaçınma davranışı olmaktadır. Obsesif Kompulsif bozuklukluk genellikle tedaviye bireyler başvurmaz ise artarak devam eden, kişinin hayatındaki birçok alanda işlevselliğinin azalmasına neden olup hayatını kısıtlayan, dışarıdan takıntıların anlaşılmadığı kompulsiyonların ise anlaşılabildiği ya da bazen de zihinsel eylemlerle fark edilemediği bir psikolojik hastalıktır. Takıntı kişinin değerleri üzerinde hassas olduğu noktalardan kişiyi vurur!
Obsesyon (takıntı) nedir ve ne demek diye soranlar için, kişinin istemi dışında zihnine gelip kişiyi rahatsız eden, gitmesi için çabaladıkça tekrarlayarak gelip kişi de kaygı uyandıran rahatsız edici düşünce, görüntü ya da dürtüdür. Kişiyi rahatsız eden bu takıntının gelmesini istemedikçe aslında düşünceye bir değer vermeye başladığı için kişi buna saplanır ve düşünce tekrarlayıcı bir biçimde daha çok gelmeye başlar ve kaygısı artmaktadır. Takıntıların bir çok çeşidi bulunmakta ve herşeye karşı gelişebilmektedir. OKB'si olan kişilerin sıkça kurduğu cümlelerden birisi de: ''mantıksız olduğunu bende biliyorum ama.....'' şeklindedir.
Kompulsiyon (zorlantı) nedir ve ne demektir tedavisi için kişinin zihnine gelen takıntının yarattığı kişide ki kaygıyı rahatlatma amacı ile kişi de yapılma zorunluluğu hissettiren zaman içerisinde kişi için yapması gerektiği bir zorunluluk halini alan, eğer yapamzsa çok yoğun kaygı ve huzursuzluk duygularını yaşadığı, aslında kişi için işlevsel olmayan ve hastalığı olumsuz yönde besleyen zihinsel ya da davranışsal yapılan eylemler olmaktadır. Kişi mantıksız bulsa dahi takıntısal düşünceye değer verip anlam yüklemeye başladıkça gelen takıntı kişi de çok daha yoğun kaygı uyandırmaktadır. Kompulsif eylemler kişiye anlık rahatlamalar sağlar ancak takıntı hastalığının en önemli yanlarından biri kişinin hayat kailtesini oldukça düşürmesidir. Çünkü zamanla kişinin yaptığı kompulsif eylemler yetmemeye bu yüzden de süresini ve sayısını arttırmaya başlarlar. Örneğin; tam temiz olmadı obsesyonunun getirdiği rahatsızlık hissini gidermek için başlarda kişi kompulsiyon olarak elini 2 kere yıkarken zamanla el yıkama sayısı yetmemeye ve bu sayısı tam emin olana kadar 3,4,5 derken kişi lavaboda dakikalarını geçirmeye başlar.
Kaçınma ise, kişinin kendisini rahatsız edici gelen takıntılarından korunmak için yaptığı işlevsel olmayan bir başa çıkma biçimidir. Kişi obsesif düşüncelerini tetikleyecek her türlü ortam, nesne ve durumdan kaçınarak bu düşüncenin gelmesini azaltmaya çalışmaktadır. Genellikle takıntısı olan kişi, kendisini rahatlatmaya yönelik olan kompulsif davranışlarla başa çıkamadığında bu duruma kendisini mecbur hisseder. Ancak kaçınma, hastalığı besleyen ve kişinin hayatını oldukça kısıtlayan, eskiden yapabildiği şeyleri yapmayı bırakmasına neden olan bir davranıştır. Örneğin; inançlı birinin abdest alırken tam yaptım mı yapmadım mı takıntısı geldiğinde tekrar tekrar abdest almaya başlar. Ancak bu durum zaman içerisinde kişiyi hem fiziken hem de mental olarak yormaya başladığı için; ibadetlerini yapmak istese de takıntısı gelmesin diye takıntının geleceği her şeyi (namaz,abdest) bırakır.
SALDIRGANLIK (ZARAR VERME & ZARAR GÖRME) OBSESYONLARI
EMİN OLAMAMA & ŞÜPHE DUYMA OBSESYONLARI
HASTALIK KAPMA (SOMATİK) OBSESYONLAR
TEKRAR ETME & YİNELEME OBSESYONLARI
SAKLAMA & BİRİKTİRME OBSESYONLARI
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK OKB NASIL GEÇER?
OKB psikanalitik psikoterapist ile terapi ve gerek görülürse Fluoksetin, Medezepam gibi SSRI ilaç tedavisi ile geçer. Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) ile yıllardır mücadele eden hastalar nasıl geçer bilir ki; uzun süredir ilaçların sayısı ve dozu arttığı takıntıların sadece ilaç ile rahatladığı belki bir süre kaybolduğu ama tedavisi olmadığıdır. İlaç OKB tedavisinde geçmesi için yeterli değil, sadece bir süreliğine takıntıları baskılamaktadır. Bunun nedeni aslında OKB'nin nörolojik değil, ruhsal yani psikolojik bir hastalık olmasından kaynaklanmaktadır.
En çok karıştırılan diğer nokta ise OKB zihinde süren bir hastalık olduğundan beynin hipotalamus alanı fazla aktif çalışır ve OKB'li hastalrın beyin MR'larında bu alan daha aktif görülür. Ancak bu hastalığın nedeni değil, aslında hastalığın düşünme üzerine olmasından kaynaklı beynin bu alanının daha aktif çalışması ile ilgilidir. Kısacası insanın beyninin bir bölümü daha hızlı çalıştığı için OKB olmaz.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (Takıntı Hastalığı) kendiliğinden iyileşen bir rahatsızlık değildir. Genellikle ergenlikle yani bir insanın ruhsallığının fırtınalı olduğu bu süreçte kendisini göstermeye başlar. Kişi ilk önce bu düşüncelerin bir huzursuzluk yarattığını yoğun bir biçimde hissetse de bunun bir hastalık olduğunu bilmediğinden hastalığı negatif yönde beslemeye yönelik kendisini rahatlatıcı davranışlar geliştirir. Ancak bu rahatlatan davranışlar kişiyi o an ve o an ki takıntısını rahatlatmaya yetse de aslında takıntı tekrardan belki aynı düşünce üzerinden belki başka bir yerden tekrardan gelir. Bu süreçte takıntı (obsesyon) ve bunu rahatlatmaya yönelik kompulsif davranışların sıklığı, sayısı ve kişinin vaktini alan süresi ile başa çıkamadığı nokta da kişi takıntının gelmemesi için, takıntısını tetikleyecek her türlü durum ve davranıştan uzak durur. Bu da eskiden rahatça yapabildiği şeylerin kısıtlanması anlamına geldiği gibi, hayat kalitesinin de yaşanan ciddi düşüş kişi de başta depresyon olmak üzere başka ruhsal hastalıkların oluşmasına neden olur.
OKB’de sıklıkla birlikte görülen komorbid hastalıklarla ilgili yapılan bir çalışmada, 420 OKB hastasında en sık görülen eşlik eden hastalıkların; Bipolar Bozukluk (%27.1) ve Anksiyete Bozuklukları (%12.8) olarak saptanmıştır. Ayrıca majör depresyonun da OKB tanısı almış kişilerde genel popülasyona göre 10 kat daha fazla görüldüğü belirtilmiştir.
TAKINTI HASTALIĞI NEDEN OLUR
Takıntı Hastalığı genellikle beyin ya da nörolojik bir sebebin neden olduğu düşünülse de doğru değildir. Takıntı (OKB) ve diğer tüm kaygı bozuklukları tamamen psikolojik kökenli hastalıklardır. Kişinin hayatının daha stresli, belki boşlukta veya sıkkın hissettiği dönemlerde daha da artmasının nedeni budur. Obsesif Kompulsif Bozukluk bir diş çürüğü gibidir, siz dişinizin çürüdüğünü ağrı yaptığında fark edersiniz. Ancak çürük o gün oluşmamış aslında çok uzun yıllar oluşumu yediğiniz, içtiğiniz, dişinizi zorladığınız zamanların bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Takıntı da bir insanın ruhsal mekanizmasının zorlanmasının yani başa çıkmaya çalışırken bastırdığı duygu ve bilinçdışı dürtülerini hayatın kendisi için daha sıkkın olduğu dönemlerde bastıramaması sonucu bir çürüğün kendisini hissetirmesi gibi obsesif düşüncelerle hissettirmektedir.
Obsesif Kompulsif Bozukluğa sahip bireylerde kişinin bir tek tip obsesyonu olmadığı sıkça görülür. Bir kişide birden fazla farklı takıntı tipi gözükebilir. Örneğin; kişi de aynı anda hem temizlik hem cinsel hem de dini takıntılar olabilir. Bazı kişilerde ise obsesyonlar şekil değiştirebilmektedir. El yıkama takıntısı olan birinin zaman içerisinde bu obsesyonu kaybolmuş ve yerini kontrol etme obsesyonları alabildiği gibi örnek durumlar tedavi görülmez ise sıklıkla yaşanabilmektedir. Takıntılar her şeye karşı gelişebildiği bu durumu örnektir. Merak ettiğiniz takıntıların örneklerini görmek için üstüne tıklayınız.
OKB hastalığının ilaçsız kesin tedavisi için olması gereken; OKB' de uzman bir Klinik Psikolog ve aynı zamanda Psikanalitik Yönelimle çalışan bir psikoterapist ile psikoterapisine başlaması gerekmektedir. Eğer takıntılar çok ağır ise kişinin hayat kalitesini bir nebze başta rahatlatmak adına psikiyatri ile birlikte süreç yürütülerek ilaç tedavisi de eklenmelidir. Ancak ilaç tedavi için değil, kişinin bu terapi sürecinde biraz rahatlaması içindir. OKB' yi kendim yendim demek hayal ürünüdür. Çünkü OKB kendi kendi geçen bir hastalık değil, sadece zaman zaman şiddeti tedavi görülmezse azalan ve tekrardan çıkan bir hastalıktır.
Son olarak, OKB ruhsal kökenli bir stres sonucunda bastırılamayan bilinçdışındaki çatışmaların bir eseridir. Bilinçdışında artık bastıralamayan bu duygu ve dürtüler, dış dünyada bir hastalık ve huzursuzluk hissi ile obsesif düşünceler ile kendisini gösterir. OKB'nin tedavisi her zaman bulundu ve vardı. Psikanalitik Psikoterapi ile takıntıların altında yatan ve huzursuzluk veren duygu ve dürtüler sözel yolla anlamlı kılınmalıdır.
Obsesif Kompulsif Bozukluk çeşitlerini detaylı okumak istediğiniz Takıntı (OKB) türünün üstüne tıklayabilirsiniz.
